نغمه حروف یا واج آرایی
به تکرار یک حرف یا صدا در عبارت یا بیت_واج آرایی یا نغمه حروف میگویند.
مثال:خیزند و خز آرید که هنگام خزان است باد خنک از جانب خوارزم وزان است
تکرار حروف خ و ز گوش نواز است و بر موسیقی کلام می افزاید.
کنایه
یعنی پوشیده سخن گفتن درباره امری.
کنایه سخنی است که دو مفهوم دور و نزدیک دارد و مقصود گوینده,معنای دور آن است
1-مثال:تاج بر سر کس نهادن ((کنایه از گرامی بزرگ داشتن))
2-فلانی دستش کج است ((کنایه از سارق و دزد بودن))
3-فلانی سرسنگین شده((کنایه از بی اعتنایی و بی توجهی))
جناس
هر گاه در شعر یا نثر کلماتی آورده شود که دارای حروف مشترک و هم جنس باشند به
آن جناس میگویند.
1-مثال:پشته ای خار همی برد به پشت
پشت و پشته با هم جناس هستند
تضاد
آوردن دو کلمه متضاد در شعر یا نثر
1-مثال:صبح صادق, قدرت کاذب شکست
صادق و کاذب متضاد هستند
مراعات نظیر یا شبکه معنایی
هرگاه در شعر یا نثر کلماتی بیاورند که با یکدیگر از نظر جنسی,نوع,مکان,زمان
همراهی و ...ارتباط داشته باشند به آن مراعات نظیر میگویند.نام دیگر مراعات نظیر ,
تناسب است.
1-مثال: ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند
تا تو توانی به کف آری و به غفلت نخوری
کلمه های ((ابر,باد,مه و خورشید و فلک )) مراعات نظیر محسوب میشوند.
2-مثال دیگر:یکی گردیم در گفتار و در کردار و در رفتار
میان واژه های ((گفتار,کردار و رفتار))مراعات نظیر وجود دارد.